Veilig werken in besloten ruimten

De gevaren kunnen toenemen door bijvoorbeeld rondslingerende gereedschappen en gladde trappen die de kans op vallen verhogen. Ook beperkte zichtbaarheid door het ontbreken van goede verlichting is risicoverhogend. Door een hoge temperatuur is het bovendien mogelijk dat gevaarlijke stoffen sneller verdampen en brand of een explosie ontstaat. 

Wetgeving

Risico-Inventarisatie & Evaluatie

Elke besloten ruimte is anders. Het type, de grootte en de gevaren verschillen sterk. Daarom is het voor iedere werkgever in Nederland (m.u.v. ZZP’ers) een wettelijke vereiste om een Risico-Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) uit te voeren. Zo krijgt de organisatie inzicht in alle relevante risico’s en kunnen de juiste maatregelen getroffen worden. Volgens de Arbowet is het Plan van Aanpak (PvA) een verplicht onderdeel van de RI&E.

Voor de RI&E kan de werkgever een externe partij inschakelen, maar hij of zij mag het ook zelf opstellen. Bij een bedrijf met meer dan 25 medewerkers moet de RI&E getoetst worden door een gecertificeerde deskundige.

Taak Risico Analyse

Als aanvulling op de RI&E kan de Taak Risico Analyse (TRA) worden gebruikt. De TRA is een beoordeling van gevaren die incidenteel optreden bij niet dagelijkse werkzaamheden.

Veiligheids- en Gezondheidsplan

Voor bepaalde bouwprojecten in besloten ruimten is het verplicht om een Veiligheids- en Gezondheidsplan (V&G-plan) op te stellen. Hierin staat beschreven welke maatregelen en procedures benodigd zijn om de werkveiligheid zo goed mogelijk te borgen. Belangrijke onderdelen van het plan zijn een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie en de gezamenlijke afspraken van de BHV. Volgens de Arbowetgeving dient een V&G-plan minimaal de volgende onderdelen te bevatten:

• Vastlegging van de betrokken personen en bedrijven
• Naam van de coördinator tijdens de ontwerp- en uitvoeringsfase
• Overzicht van wie voor welke taken verantwoordelijk zijn
• Beschrijving van de manier waarop de werkgever en werknemers samenwerken
• Overzicht van hoe om wordt gegaan met (bijzondere) risico’s
• Of er verontreinigingen of gevaarlijke stoffen, zoals asbest, aanwezig zijn
• Rapporten en onderzoeken die als onderbouwing dienen voor de keuzes die gemaakt worden gerelateerd aan de veiligheid en gezondheid van de medewerkers
• Wijze van toezicht op de naleving van de maatregelen in het plan

Een V&G-plan is verplicht bij:

• Bouwprojecten waarbij diverse bedrijven samenwerken
• Projecten die langer duren dan dertig werkdagen en waar meer dan twintig medewerkers tegelijk werken
• Risicovolle projecten of projecten die vooraf aan de Inspectie SZW gemeld dienen te worden

Werkvergunning

Voor het betreden van een besloten ruimte is een geldige werkvergunning benodigd. Hierin staan duidelijke afspraken en voorwaarden opgesteld die ervoor moeten zorgen dat de taken veilig worden uitgevoerd. Het document omvat doorgaans de volgende onderdelen:

• Aanvraag werkzaamheden
• Maatregelen te nemen door vergunningsverstrekkende afdeling
• Maatregelen te nemen door vergunninghouder
• Bekrachtiging

De precieze inhoud kan per bedrijf verschillen, hieronder voorbeelden van wat een werkvergunning kan bevatten:

• Omschrijving van de werkzaamheden
• Werkwijze
• Planning van de werkzaamheden
• Aantal betreders
• Gereedschappen en materiaal
• Afspraken over zuurstof- en gasmetingen
• Afspraken over verantwoordelijkheden
• Aanstelling van een veiligheidswacht
• Overzicht van mogelijke gevaren
• De maatregelen die de opdrachtgever moet nemen

De werkvergunning dient elke dag, bij wisseling van de werkploeg en bij onderbreking van de werkzaamheden te worden vernieuwd of verlengd.

Betreden besloten ruimte

Voorafgaand aan het betreden van een besloten ruimte moeten passende maatregelen worden vastgelegd. Het is ook noodzakelijk om voorbereidende maatregelen te treffen. De ruimte mag alleen worden betreden als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

• Het zuurstofgehalte van de lucht ligt tussen de 19 en 21 volumeprocent
• De concentratie van explosieve gassen en dampen is lager dan 10 volumeprocent van de onderste explosiegrens
• De concentraties van gassen en dampen ligt onder de geldende grenswaarden
• Er zijn geen CMR-stoffen (carcinogeen, mutageen en reprotoxisch) aanwezig
• De ruimte is drukloos en heeft een temperatuur van maximaal 40 °C
• De persoonlijke blootstelling aan warmte is beheerst
• Er is continu toezicht (mangatwacht)
• De beheerder heeft schriftelijke toestemming gegeven met een geldige werkvergunning
• Er is voldoende licht
• In het geval van een noodsituatie kunnen adequate maatregelen getroffen worden
• De procesleidingen en procesapparatuur zijn afgetapt en veiliggesteld
• Er is voldoende natuurlijke ventilatie voor het afvoeren van schadelijke gassen en dampen

Maatregelen

De Arbowet verlangt van de organisatie dat bij het opstellen van maatregelen de arbeidshygiënische strategie wordt gevolgd. Dit houdt in dat de werkgever eerst kijkt of de oorzaak van het probleem weggenomen kan worden (bronmaatregelen). Als dit niet mogelijk is, moeten zogenaamde collectieve maatregelen worden genomen. Bieden deze geen afdoende oplossing? Dan is de werkgever verplicht om individuele maatregelen te treffen. Pas als deze ook geen effect hebben mogen persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) verstrekt worden.

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Vaak nemen de bron-, collectieve- en individuele maatregelen niet alle risico’s van werken in besloten ruimten weg. Dan moeten er persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar worden gesteld. Welke PBM nodig zijn, wordt bepaald met de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie. Denk aan producten als een werkoverall, veiligheidshelm, handschoenen, gehoorkap, valbeveiliging en een veiligheidsbril.

De keuze van de PBM en de manier waarop ze moeten worden gebruikt is afhankelijk van de:

• Ernst van het gevaar
• Tijdsduur van de werkzaamheden
• Frequentie van de blootstelling aan het gevaar
• Specifieke kenmerken van de werkplek
• Persoonlijke kenmerken van de gebruiker
• Combinatie met andere beschermingsmiddelen
• Wensen op het gebied van comfort
• Wensen op het gebied van onderhoud en vervanging

Adembescherming

In een besloten ruimte is er kans op vermindering van het zuurstofgehalte en hoge concentraties gevaarlijke stoffen. Als uit de risicobeoordeling blijkt dat adembescherming noodzakelijk is, dient onafhankelijke adembescherming ingezet te worden. Deze producten gebruiken afgesloten luchtcapsules die zuivere lucht leveren via een masker, kap of helm. Varianten van onafhankelijke adembescherming zijn:

• Ademluchttoestellen: lucht wordt aangeleverd door persluchtflessen
• Ademluchtleidingnet: zuurstof wordt aangevoerd via leidingen
• Kringloopademtoestellen: alleen geschikt voor noodsituaties

Stofmaskers, filtermaskers en motoraangedreven ademhalingssystemen zijn afhankelijk van de omgevingslucht en mogen dus niet gebruikt worden in besloten ruimten.

Het dragen van ademluchtbescherming is alleen toegestaan als de gebruikers een training hebben gevolgd en in het bezit zijn van een geldig certificaat. Daarom wordt in bepaalde ruimten, zoals tanks, soms gewerkt met luchtaangedreven ademhalingssystemen. Er moet dan natuurlijk wel voldoende zuurstof aanwezig zijn. Zoals eerder benoemd geeft de RI&E uitsluitsel over de benodigde PBM’s.

Specialist in persoonlijke beschermingsmiddelen

Wij zijn gespecialiseerd in de online verkoop en levering van persoonlijke beschermingsmiddelen. Neem gerust contact met ons op via +31 85 065 69 29 als je op zoek bent naar PBM voor een besloten ruimte. We helpen je graag om een goede keuze te maken.