Valbeveiligingsuitrusting samenstellen: productuitleg & advies

Werken op hoogte van meer dan 2,5 meter brengt heel wat risico’s met zich mee. Met collectieve maatregelen verminder je het risico op vallen en maak je de omgeving veiliger. Denk hierbij aan het plaatsen van een hek om de werkplek of het gebruiken van goede steigers op een stevige ondergrond. Maar in sommige situaties zijn deze maatregelen niet mogelijk of genoeg. Dan is persoonlijke valbeveiliging nodig.

Het aanbod aan valbescherming is ruim en het is belangrijk dat de uitrusting goed aansluit op de werkzaamheden. Met de informatie en tips in dit blogitem vereenvoudigen wij de keuze voor de juiste valbeveiliging.

De onderdelen van een valbeveiligingssysteem

Er zijn verschillende soorten valbeveiligingsproducten. Maar om een systeem compleet te maken zijn een aantal componenten essentieel: 

• Ankerpunt
• Valharnas / positioneringsgordel
• Connectie-element tussen het ankerpunt en harnas

Ankerpunten

Dit is het punt waaraan men zich zal vastmaken. Een ankerpunt moet tenminste drie minuten een kracht van 10kN aankunnen. Er zijn verschillende soorten ankerpunten:

• Vaste ankerpunten die aan een constructie of gebouw zijn vastgemaakt
• Ankerpunten die onderdeel zijn van een geïnstalleerd systeem dat ontworpen is voor valbeveiliging
• Mobiele ankerpunten: tijdelijk en verplaatsbaar en je kan ze eventueel vastmaken aan een constructie of gebouw

Er zijn vijf typen ankerpunten (A, B, C, D en E) en deze vallen onder de Europese norm EN 795. Hieronder benoemen we de verschillen.

• A: Vaste ankerpunten
• B: Mobiele ankerpunten, zoals een driepoot of davit
• C: Flexibele ankerlijnen vastgemaakt aan eindankers. Denk aan kabels en touwen
• D: Starre ankerlijnen vastgemaakt aan eindankers. Voorbeelden zijn railsystemen en buizen
• E: Doodgewichtankers voor platte daken. Dit zijn vrijstaande ankerpunten voorzien van gewichten om ze in positie te houden

Een belangrijke vraag is in welk materiaal het ankerpunt bevestigd moet worden. Er zijn namelijk varianten voor verschillende typen ondergronden (bijv. beton, hout en rvs) verkrijgbaar.

Het is enorm belangrijk dat je het juiste ankerpunt en de juiste positionering kiest. De plaats van het ankerpunt bepaalt namelijk in grote mate de valfactor. Dit is de verhouding tussen de hoogte van de val en de lengte van de lijn die beschikbaar is om de schokkracht van de val te absorberen. Doorgaans is een ankerpunt boven schouderhoogte de beste positie.

Valharnassen

Het valbeveiligingsharnas wordt aangetrokken en zorgt ervoor dat de gebruiker rechtop blijft hangen na een val. Voor optimale bescherming is het wel van belang dat het harnas correct vastgemaakt, afgesteld en aangehaakt wordt.

Alleen veiligheidsharnassen met schouder- en beenbanden zijn geschikt voor valbescherming. Een lenden- of heupgordel mag hiervoor niet worden gebruikt.  

Er zijn drie soorten harnassen ten behoeve van valbeveiliging:

• Standaard harnas
• Positioneringsharnas
• Zitharnas

Een standaard harnas vangt de val op en is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar, van basic tot premium. Basismodellen hebben één ankerpunt op de borst en/of op de rug om een veiligheidslijn of valblok te verbinden met een ankerpunt. De meer geavanceerde exemplaren zijn comfortabeler, vaak sneller aan te trekken en voorzien van extra eigenschappen, zoals extra versteviging op de schouders.

Voorbeelden van basis harnasgorels zijn:

Op zoek naar een uiterst comfortabel veiligheidsharnas? Dan is een van onderstaande exemplaren wellicht een goede keuze.

Hieronder een greep uit het assortiment van premium harnassen:

Een positioneringsharnas mag uitsluitend worden gebruikt als gebiedsbegrenzing en nooit in situaties waar een val mogelijk is. Dit type harnas heeft ankerpunten op de rug en/of borst en 2 D-ringen voor een positioneringsgordel.

Een zitharnas heeft een ankerpunt op de borst en rug, een positioneringsgordel en een D-ring ter hoogte van de navel. Hiermee kun je veilig afdalen aan een lier of touw en zittend werken. Je herkent dit type vaak aan de rechte beenbanden.

Connectoren

Connectoren zijn een essentieel onderdeel van het valbeveiligingssysteem omdat ze het harnas aan het ankerpunt bevestigen. Voorbeelden zijn positioneringslijnen, vanglijnen, valstopapparaten, lijnen met klem en veiligheidshaken. Voor elk type werk op hoogte is een specifieke connector nodig.

Met een positioneringslijn kan je veilig en optimaal werken binnen een begrenst gebied. De lengte van de lijn is zodanig afgesteld dat je niet voorbij de rand van het werkplatform komt.

Een vanglijn (ook wel veiligheidslijn genoemd) beperkt de bewegingsvrijheid niet, maar heeft als functie om de mogelijke val op te vangen en zodanig af te remmen dat de krachten die vrijkomen op het lichaam kleiner zijn dan 6kN. Vanglijnen zijn voorzien van een, al dan niet geïntegreerde, demper (zichtbaar als verdikking op de lijn). Zonder deze demping kunnen vrijgekomen krachten op het lichaam oplopen tot meer dan 18kN (ongeveer 2 ton).

Een valstopapparaat, ofwel valblok, is een trommel met daarin een opgerolde kabel, band of lijn. Het heeft dezelfde werking als een autogordel. De kabel/band/lijn loopt mee met de gebruiker en rolt automatisch weer op wanneer de gebruiker zich terug begeeft in de richting van het ophangpunt. De val wordt vrijwel onmiddellijk geblokkeerd waardoor de ruimte onder het ankerpunt ook minder groot hoeft te zijn. Het gevaar bij dit toestel is dat als je het verkeerd horizontaal gebruikt (hoek >30°) er een pendeleffect ontstaat en je alsnog tegen allerlei constructies kan botsen of op de grond valt. Gebruik daarom op platte of licht hellende daken een valblok dat ook echt geschikt is voor horizontaal gebruik.

Bij verticale toepassingen kan men ervoor kiezen zich te beveiligen met een veiligheidslijn met een lijnklem. Wanneer zich een val voordoet, blokkeert de klem na een bepaalde remweg. Eens de werkplek is bereikt, kan men zich losmaken. Dit in tegenstelling tot valblokken waarbij de kabel of band zich zal terugtrekken in de behuizing bij loskoppeling.

Veiligheidshaken zijn verbindingselementen tussen de verschillende onderdelen van het valbeveiligingssysteem. Je hebt keuze uit verschillende materialen (staal of aluminium), openingen en sluitingen. Ze voldoen aan de norm EN 362.

Valbeveiliging sets

Er zijn ook vooraf samengestelde valbeveiliging sets verkrijgbaar. Deze bestaan uit een combinatie van producten die geschikt is voor veelvoorkomende situaties. We hebben onder meer sets voor werken op platte daken, hellende daken, hoogwerkers en steigers.

Voorbeelden van valbeveiligingssystemen in standaardsituaties

Opbouw steigers

• Ankerpunt: Stellingbuis of ankerlus
• Verbinding: Enkele of dubbele vanglijn met GO65 haak of kort blokje (<3m)
• Harnas: 1 of 2 puntsharnas

Verticale constructies / Besloten ruimten

Situatie 1: Vaste ladder of constructie als ankerpunt

• Ankerpunt: Vaste ladder of constructie zelf
• Verbinding: Enkele of dubbele vanglijn met GO65 haak of kort blokje (<3m)
• Harnas: 2 puntsharnas (borstverankering)

Situatie 2: niets aanwezig om af te dalen of te stijgen

• Ankerpunt: Driepoot of ander mobiel ankerpunt
• Verbinding: Valblok of lijn met klem die persoon gaat volgen bij afdalen en stijgen
• Harnas: Zitharnas

Masten en palen

• Ankerpunt: Mast of paal zelf, ankerlus als hulpmiddel
• Verbinding: Dubbele vanglijn met GO65 om steeds beveiligd te zijn
• Harnas: 1 of 2 puntsharnas

Indien positionering is vereist:

• Ankerpunt: Mast of paal zelf, ankerlus als hulpmiddel
• Verbinding: Dubbele vanglijn met GO65 en aanpasbare positioneringslijn
• Harnas: Positioneringsharnas

Valbeveiliging kopen?

In onze webshop vind je een ruim aanbod aan valbescherming van hoge kwaliteit. Je kan bij ons terecht voor Edge valbeveiliging, maar we hebben ook producten van M-Safe en MSA. Valbeveiliging kopen is geen routinewerk: Elke werksituatie is anders. Wij voorzien je graag van advies voor veilig werken op hoogte, neem gerust vrijblijvend contact met ons op via +31 85 065 69 29 .